Drewniany kościół na wzgórzu

fot. Oliwia Szotkowska

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Znajdujący się na Szlaku Architektury Drewnianej zabytkowy Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem. Parafia została erygowana 14 września 1983 roku przez biskupa diecezji katowickiej, Herberta Bednorza.

exploreIstebna 1100, 43-470 Istebna

Znajdujący się na Szlaku Architektury Drewnianej zabytkowy kościół na Kubalonce to najstarsza istniejąca na terenie Gminy Istebna świątynia. Początki jej historii związane są jednak z Przyszowicami koło Rybnika, gdzie została ona wzniesiona w latach 1665 – 1667 i pełniła funkcję kościoła przycmentarnego. Zaistniałe na tych terenach szkody górnicze spowodowały, że obiekt ten w swej pierwotnej lokalizacji groził zawaleniem. Konieczna stała się jego rozbiórka i przeniesienie. Dzięki inicjatywie ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Romana Romańskiego i działaczki społeczno-kulturalnej w Istebnej Zuzanny Marekwicy na nową lokalizację obrano Istebną – Kubalonkę, gdzie przeniesiono świątynię w latach 1957–58. W przedsięwzięcie zaangażowała się grupa mieszkańców Istebnej, a pracami budowlanymi pokierował cieśla i stolarz Antoni Janoszek. Trudu było przy tym niemało, bowiem jak się okazało część elementów konstrukcji wymagała wymiany. Duże poświęcenie na rzecz Kościoła społeczności i włodarzy gminy nie spotkało się z przychylnością ówczesnych władz, a same działania zostały uznane za nielegalne.

Zapadła trudna do zaakceptowania przez mieszkańców decyzja, o tym, że obiekt nie będzie miejscem kultu, a pełnić ma jedynie funkcję muzeum sakralnej sztuki ludowej. Ten stan rzeczy utrzymał się do roku 1967, warto jednak wspomnieć, że w 1958 kościół został potajemnie poświęcony przez ks. Franciszka Blachnickiego i ks. Arkadiusza Misia. W latach, kiedy kościół pozostawał niedostępny dla wiernych, na prośbę okolicznych mieszkańców raz do roku na Święto Podwyższenia Krzyża Świętego, któryś z księży decydował się na sprawowanie w nim Najświętszej Ofiary. Nim msza się skończyła na duszpasterza czekała już „milicyjna asysta”. Nadzieja na zmianę tej sytuacji pojawiła się kiedy w istebniańskim przysiółku Andziołówka zamieszkał emerytowany ks. Augustyn Zając.

Dzięki swojej znajomości z czasów szkolnych z ówczesnym przewodniczącym prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach Jerzym Ziętkiem miał on możliwość wpłynięcia na przywrócenie kościołowi należnej mu funkcji sakralnej. W 1967 r. ustanowiono przy kościele rektorat, a Msze Święte sprawowano w Wielkanoc, odpust i Boże Narodzenie, natomiast w roku 1983 bp. Herbert Bednorz zadecydował o erygowaniu tutejszej parafii. Wpisany do rejestru zabytków kościół wzniesiono w konstrukcji zrębowej. Jest on nieorientowany, jego prezbiterium zwrócono bowiem w kierunku północnym. Nakrywa go dwuspadowy dach gontowy z wydatnymi okapami, łączącymi się od frontu z drewnianym ogrodzeniem. Takie rozwiązanie architektoniczne czyni z niego obiekt unikalny, jako że w żadnej innej świątyni na terenie Śląska nie zostało ono zastosowane.

W obecnym miejscu nie spełnia ono swojego przeznaczenia, jednak w pierwotnej lokalizacji chroniło stojący na skraju wsi obiekt przed śniegiem zawiewanym z pola. Na kalenicy czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę z barokową kopułą i latarnią. Od frontu znajduje się kruchta, a nawa przechodzi w trójboczne, węższe od niej prezbiterium. Wchodząc do środka, warto zwrócić uwagę na prowadzące do nawy portale – mają one charakterystyczny kształt tzw. oślego grzbietu. Godny uwagi jest barokowy ołtarz główny z XVIII – wiecznym obrazem Ukrzyżowanie oraz figurą Boga Ojca i rzeźbami aniołów. Malowidło przedstawia Jezusa na krzyżu, u stóp którego widzimy pogrążoną w rozpaczy św. Marię Magdalenę, w tle Jerozolima. Ołtarz stanowi oryginalny element wyposażenia kościoła, w przeszłości miał on jednak kolor zielony, a z czasem przemalowano go na biały z elementami złoconymi. Barokowa ambona z roku 1697 ozdobiona jest płaskorzeźbami czterech Ewangelistów, figurą Chrystusa i rzeźbą Ducha Świętego oraz malowidłami przedstawiającymi św. Augustyna i św. Hieronima.

Z pierwotnego wystroju kościoła zachowały się ponadto XVIII-wieczne ławki i pawlacz. Stacje Drogi Krzyżowej zostały skradzione w czasie wojny z parafii w Sadach. Na Kubalonkę przywieziono je w bardzo złym stanie, tu jednak ich renowacją zajęła się nieżyjąca już córka wybitnego istebniańskiego artysty Jana Wałacha – Barbara Wałach. W kościele zobaczymy także inne obrazy o tematyce religijnej, takie jak Jezus Miłosierny, czy Matka Boża Piekarska. Na ścianach koronki koniakowskie z 2. połowy XX wieku. Miejscowa rzeźba ludowa z XX wieku m. in. św. Florian, św. Juda Tadeusz i św. Antoni, a także malarstwo na szkle. Niegdyś w kościele była fisharmonia, z czasem wymieniono ją jednak na organy elektroniczne.

https://kubalonka.diecezjabielsko.pl/

 

Barokowa ambona drewniana

fot. Oliwia Szotkowska

Ołtarz główny

fot. Szymon Brodacki

 

Zobacz także

Muzeum Regionalne w Wolsztynie

Atrakcja

Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski

Więcej

Skansen w Sierpcu

Atrakcja

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Więcej

Lipiny - Wioska Ziemniaka

Atrakcja

Lipiny - Wioska Ziemniaka

Więcej

Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej

Atrakcja

Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej

Więcej

Wystawa plenerowa.

Atrakcja

Muzeum Techniki Rolniczej i Gospodarstwa Wiejskiego

Więcej

Park Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich w Wygiełzowie

Atrakcja

Park Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich w Wygiełzowie

Więcej

Ścieżka edukacyjna Suchary

Atrakcja

Ścieżka edukacyjna “Suchary” w Wigierskim Parku Narodowym

Więcej

Atrakcja

Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego - Skansen w Pstrążnej

Więcej

Wiatrak - koźlak kryty gontem

Atrakcja

Skansen Architektury Drewnianej Ludności Ruskiej Podlasia w Białowieży

Więcej

Zagroda Edukacyjna U Garncarza Szyszka

Atrakcja

Zagroda Edukacyjna U Garncarza Szyszka

Więcej

Ta strona korzysta z plików cookies. Sprawdź naszą politykę prywatności żeby dowiedzieć się więcej.

0%