Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach

Wieś Kluki nazywała się początkowo Otok. Kiedy po raz pierwszy pojawiła się w źródłach pisanych, a był to wiek XVII, składała się z ośmiu gospodarstw, z których sześć należało do rodziny Kluk. Nic więc dziwnego, że nazwisko większości mieszkańców z czasem wyparło oryginalną nazwę osady.

Mieszkańcy okolicy, Słowińcy, byli słowiańską ludnością, która dosyć szybko uległa germanizacji, a brak kontaktu z innymi słowiańskimi grupami etnicznymi spowodował germanizację znacznie bardziej gruntowną, niż to miało miejsce np. w przypadku Kaszubów. Mimo przyjęcia języka niemieckiego jako własnego, Słowińcy zachowali do końca poczucie własnej tożsamości i etnicznej odrębności.

Kres ich istnieniu jako wspólnoty położyła II wojna światowa i wielki ruch ludności po jej zakończeniu. Przyłączenie terenów dzisiejszego Pomorza Środkowego do Polski oznaczało dla Słowińców najpierw liczne szykany, a z czasem konieczność emigracji, zostali bowiem uznani za Niemców i jako tacy musieli opuścić swoją małą ojczyznę. Do dziś w Klukach i okolicznych wsiach mieszka zaledwie kilka osób wywodzących się z pnia słowińskiego. Jednym z miejsc, gdzie kultywowana jest pamięć o ich istnieniu i specyficznej kulturze jest Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach.

Na dziesięciu hektarach w miejscu dawnego centrum wsi zabezpieczono zachowane zabudowania, z czasem uzupełniając je o budowle przenoszone z innych miejsc. W ten sposób powstał skansen obejmujący około 20 obiektów, na które składają się domy mieszkalne i zabudowana gospodarcze o charakterystycznej dla „Krainy w kratę” konstrukcji szkieletowej. Pomieszczenia zabudowań wypełnione są pamiątkami po Słowińcach, dzięki czemu można oglądać nie tylko same domy, ale i ich wyposażenie i umeblowanie.

Skansen w Klukach jest żywym muzeum, które swój początek wzięło od zorganizowanej w 1963 r. wystawy stałej prezentującej kulturę ludności zamieszkującej niegdyś wsie nad jeziorami Łebsko i Gardno. W latach 70., wobec nowej fali wyjazdów Słowińców do Niemiec, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, podjęło działania zmierzające do utworzenia w Klukach dużego muzeum na wolnym powietrzu, przejmując grunty wokół istniejącej już Zagrody Muzealnej.

Rzędy drzew wyznaczyły granice powstającego skansenu oraz ułatwiły lokalizację przenoszonych na teren muzeum chałup, które należało posadowić w starych „gniazdach”, tak by odtworzyły dawny układ przestrzenny Kluk. W rezultacie na dziesięciohektarowym obszarze Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach stoi siedem zagród: z budynkami gospodarczymi, studniami, piecami chlebowymi i piwnicami – wszystko wtopione w funkcjonującą wieś, po obu stronach uczęszczanej przez mieszkańców drogi.

Muzeum regularnie organizuje imprezy etnograficzne, w trakcie których turyści mogą nie tylko zobaczyć jak żyła przed laty słowińska wieś, ale własnoręcznie spróbować ulepić garnek, upiec chleb, czy upleść sieć. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się doroczne „Czarne Wesele", czyli święto związane z tradycją wydobycia torfu – niegdyś ważnego surowca dla lokalnej gospodarki.

Kontakt z żywym dziedzictwem lokalnej kultury, miejscowe smaki, dźwięki i zapachy, bogata oferta edukacyjna i ciekawe imprezy – to wszystko czeka na turystę w Klukach i może być świetnym uzupełnieniem urlopowych, nadmorskich wrażeń. 

muzeumkluki.pl/