Modrzewiowy dwór z Krzeczowic. Fot. Wikipedia
Skansen Pastewnik w Przeworsku
Pastewnik – muzeum, jedyny w Polsce żywy skansen, gromadzący zabytki architektury drewnianej z terenu Ziemi Przeworskiej. Znajduje się w Przeworsku, na lewym brzegu Mleczki, w pobliżu zespołu pałacowo-parkowego Lubomirskich tuż przy drodze międzynarodowej E40 w kierunku Rzeszowa.
exploreŁańcucka 2, 37-200 Przeworsk
Istnienie tego unikatowego skansenu łączącego ochronę architektury drewnianej z funkcjami hotelarsko-gastronomicznymi jest efektem „przeworskiego zamysłu” skutecznego ratowania drewnianego budownictwa. Inicjatorem powstania Pastewnika był przeworski regionalista Stanisław Żuk. Wiele drewnianych budynków znajdujących się na terenie miasta i powiatu przeworskiego zostało uratowanych przed rozbiórką i przeniesionych w jedno miejsce. W założeniach skansen ma zostać utworzony na wzór typowego galicyjskiego miasteczka, z rynkiem pośrodku, oraz tradycyjnej galicyjskiej wsi. Dziś skansen – motel pełni funkcję hotelarską i gastronomiczną. Wielokrotnie otrzymywał tytuł Mistrza Campingu i Caravaningu.
Zbiory skansenu obejmują następujące obiekty architektury drewnianej z XVII-XX wieku, przeniesione z terenu miasta i okolicy: - XVIII-wieczny dwór z Krzeczowic, z drewna modrzewiowego z gankiem i tympanonem wspartym na czterech kolumnach, z dachem polskim, łamanym, czterospadowym krytym gontem. Uznany za najcenniejszy zabytek tego typu w województwie. Pełni funkcję hotelową, - dom gacki z 1924 r., ze wsi Gać. Piętrowy budynek o wieńcowo-węgłowej konstrukcji ścian z dwuspadowym krytym dachówką dachem. Pełni funkcję hotelową - dom i kuźnia rodziny Sowińskich – obiekt powstał w połowie XIX w.
Część mieszkalna wykonana została z drewnianych bali o konstrukcji węgłowej, zaś budynek kuźni wzniesiono częściowo z cegły. Obecnie mieści się w nim restauracja, - dom rodziny Krzanów wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w., którego właściciele trudnili się wyrobem płótna. Obecnie pełni funkcję zaplecza kuchenno-gospodarczego, - dom maślarza z XIX w., własność rodziny burmistrza Walentego Rybackiego, uszlachetniano tu masło skupowane od okolicznych chłopów i eksportowano nawet do Wiednia - dom rodziny Urbanów z XIX w.
Czterospadowy dach pokryty jest gontem łupanym. Mieści się tu obecnie recepcja, - dom Leona Trybalskiego z XIX w., mały domek tkacza mieszczący izbę mieszkalną, sień-warsztat i magazynek surowców. - chałupa rodziny Kotlińskich z 1780 r. Jest to obiekt dwutraktowy, z drewna sosnowego i jodłowego ciekawy przykład budownictwa przysłupowego - chałupa rodziny Surówków – XIX-wieczny dom przedmiejski, dwutraktowy z dachem czterospadowym, krytym słomą.
Źródło: Wikipedia
