Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze

We wnętrzach urządzone zostało muzeum przedstawiające bogate gospodarstwo spiskie z okresu międzywojennego. W chałupie znajduje się sień, w której umieszczono żarna, stępę oraz warsztat stolarski z niezbędnymi narzędziami, takimi jak strugi, fugowniki, młotki, dłutka, świder, piła ramowa. Z sieni prowadzi wejście na strych, czyli izbę, w której przechowywano ziarno w sąsiekach oraz produkty żywnościowe w skrzyniach i dzieżach. Znajduje się tam również magazyn podręcznych sprzętów, takich jak drewniany cebrzyk do kąpieli dzieci (kompacka), drewniane wiaderka i konewki na mleko, dzieżki na masło i bryndzę, itp. Kolejnym pomieszczeniem jest kuchnia, w której dawniej koncentrowało się życie rodziny. Tutaj spano, jedzono, gotowano strawę, pieczono chleb, przędło się len i wełnę.

Obecnie kuchnia jest wyposażona w ceglany piec (pierwotnie kamienny), meble (stół, zydle, lawy, półka na naczynia) oraz sprzęty codziennego użytku (łyżnik, maśnice, stępa, dzieże i wiele innych). „Wielką” (paradną) izbę, służącą jako sypialnia, wyposażono w piec grzewczy zbudowany z kamieni, tzw. grapówek, wyklejony gliną i bielony, meble (stół, stołki, listwa, łóżka, skrzynie, kołyska), żerdkę na odzież (portki, odziewacki, czyli chusty na ramiona). W izbie można znaleźć także elementy stroju ludowego oraz charakterystyczny kapelusz drużbiarski, spotykany tylko w Czarnej Górze, oraz oleodruki i makatki na ścianach. W „pańskiej” czyli „letniej” izbie przyjmowano gości i ogrzewano ją osobnym piecem. Znajduje się tam teraz warsztat tkacki, który jest do dzisiaj używany, a także pamiątki i rękodzieła po rodzinie Korkoszów. W izbie można również zobaczyć rzeźby i fotografie przedstawiające członków tej utalentowanej plastycznie rodziny, w tym rzeźbiarzy, malarkę na szkle i tkaczkę. Na półce stoi rzeźba Upadek Chrystusa pod krzyżem, dłuta Ludwika Korkosza, a na piecu gipsowa rzeźba wykonana również przez Ludwika Korkosza – głowa Sebastiana Korkosza.

W skład zabudowań gospodarczych wchodzą: dawna stajnia z drewnianym kieratem, boisko z klepiskiem zamiast podłogi, gdzie stoi sieczkarnia oraz narzędzia gospodarcze i rolnicze (m.in. kołowrotek do dokręcania słomianych powróseł, pług i sanie), owczarnia (dawniej stajnia – sopa) z podłogą z dyli, czyli przepołowionych żerdzi, wyposażona w drabinki i żłoby na karmę dla zwierząt, murowana stajnia, w której urządzono ekspozycję prezentującą sprzęty do obróbki lnu i przygotowania przędzy. Wozownia (zwana też boisecko), gdzie stoi wóz (tzw. drewniok) z dwoma półkoszami, czyli wyplatanymi koszami, stanowiącymi boczne burty pojazdu. Na wozie umieszczono obońki, w których wożono mleko z hal. Znajduje się tu również winda do podnoszenia chałupy podczas wymiany zniszczonych belek.

Eksponaty wchodzące w skład wyposażenia chałupy i budynków gospodarczych zostały zakupione w Czarnej Górze. Autorką ekspozycji była Zofia Chałupka. W 2021 roku zakończył się trwający prawie 3 lata remont konserwatorski oraz re aranżacja wystawy.

Źródła: „Kultura ludowa Górali Spiskich”, pod red. U. Janickiej-Krzywdy Więcej informacji pod adresem: https://muzeumtatrzanskie.pl/filie/zagroda-korkoszow-w-czarnej-gorze/